Ewolucja i zmienność biorące się z właściwości samego życia mają charakter przypadkowy (mutacjonizm) i tylko niektóre zmiany okazują się przydatne (mają charakter preadaptacji).
Kierunkiem ewolucjonizmu przeciwnym do neodarwinizmu jest mutacjonizm, który przyjmuje, że głównym, a nawet jedynym mechanizmem ewolucji organizmów są mutacje, czyli skokowe pojawianie się nowych cech dziedzicznych.
